Tüp Bebek Tedavisinde Yumurta Toplama (OPU)

Yumurta Toplama (OPU) Nedir?

Tüp bebek tedavisinde yumurtalar belirli büyüklüğe geldikten sonra kalçadan yapılan bir “çatlatma iğnesi” ile çatlatılır ve 36 saat sonra yumurtalar toplanılır. Olgun yumurtaların toplanması işlemine “OPU (oosyte pick up, yumurta toplama)” adı verilir.

Yumurta toplama işlemi (oocyte pickup-OPU) vajinal ultrason eşliğinde yumurtalık içine iğne ile girilerek yumurta içeren ve folikül adı verilen içi sıvı dolu yapıların boşatılmasıdır. Tüp içine alınan sıvının içinde bulunan yumurta, mikroskop altında görülebilecek çok küçük bir hücredir.

Yumurtalar belirli bir büyüklüğe ulaşması ile uygulanan “çatlatma iğnesi” den yaklaşık 36 saat sonra toplanmalıdır. “OPU (oosit pick-up)” adı verilen yöntem ile tüm yumurtalar toplanılır.

Yumurtaların Toplanması (oosit pick up)

Yumurtalar belirli bir büyüklüğe ulaşması ile uygulanan “çatlatma iğne”sinden yaklaşık 36 saat sonra toplanmalıdır. “OPU (oosit pick-up)” adı verilen yöntem ile tüm yumurtalar toplanılır.

Yumurta toplam işlemi vajinal ultrason probuna ilave edilmiş özel bir kanül yardımı ile yapılmaktadır. Ultrason probu vajinaya uygulandığında özel tünelinden ilerletilen kanül ile yumurtalara tek tek girilerek içerikleri aspire edilirler. İşlem süresi ortalama 15-20 dakika arasında değişmektedir.

Yumurta toplama işlemi hastaya bağlı olmak üzere genel ya da lokal anestezi ile yapılabilir. Lokal anestezide rahim ağzına uygulanan enjeksiyonlar ile ağrı hissi azaltılır. Genel anestezi uygulanacak hastaların işlemden altı saat öncesinden ağızdan beslenmeyi kesmesi gerekmektedir.

Toplanan yumurtalar ameliyathane içindeki embriyoloji laboratuvarına verilir. Embriyologlar toplanan yumurtaları mikroskop altında inceleyerek, özel sıvılarda korumaya alırlar.

Yumurta toplama işlemi düşük riskli bir cerrahidir. Hastalarda işlem sonrası az miktarda ağrı ve kanama gözlenebilir. Genellikle ağrı kesiciler ile ağrı tamamen kesilebilirken, kanama birkaç günde tamamen yok olur.

Tüp Bebek Tedavisinde Yumurta Toplama İşlemi (oosit pick up-OPU)

Yumurta toplama işlemlerinin tamamına yakını vajinal yoldan yapılan ultrasonografi yardımıyla (transvajinal ultrasonografi) gerçekleştirilir.

Diğer girişim yolları ise laparoskopi ya da transabdominal ultrasonografi yardımıyladır ki bu yollar çok nadiren gerekli olur.

Transvajinal metodda yumurtalıklar, vajene yerleştirilen bir ultrason probu ile görüntülenir.

Yumurta toplama işlemi öncesinde dikkat edilmesi gerekenler:

• Lütfen Pregnyl veya Ovitrel enjeksiyonunuzu size söylenen gün ve saatte yaptırınız.
• Enjeksiyondan sonraki gün kliniğe gitmenize gerek yoktur.
• Operasyon öncesi gece saat 24.00’den itibaren hiç bir şey yememeli ve içmemelisiniz. (Buna az miktar su, sakız ve sigara da dahildir.)
• Operasyon günü araba kullanmayın.
• Randevuda belirtilen işlemin size yapılacağı saatten 30 dakika önce kliniğinizde olunuz.
• Anestezi öncesi yüzük, kolye vs çıkarılmalı ve kredi kart, para gibi değerli eşyalarınızı bir yakınınıza teslim ediniz.
• İşlem yapılacağı gün mutlaka yanınızda erişkin biri olması gerekir.
• Yumurtaların son olgunlaşması için uygulanacak olan ilacın dozu ve zamanlaması çok önemlidir. Yapılabilecek bir yanlışlık yumurta toplama işleminde hiç yumurta elde edilememesine yol açabilir.
• Sürekli kullandığınız bir ilacınız varsa bunu anestezi doktorunun söylediği şekilde kullanın.
• Ateşli bir hastalığınız varsa bunu mutlaka anestezi doktoruna söyleyin.

Operasyondan hemen önce
• Tuvalete gidip mesanenizi boşaltın
• Takma dişiniz varsa çıkartın
• Lensiniz varsa çıkartın
• Saat ve mücevherlerinizi çıkartın
• Makyaj ve ojenizi çıkartın

Operasyon odasında
• Damarınıza bir katater yerleştirilecek ve her türlü ilaç bu yoldan verilecektir.
• Operasyon boyunca özel bir cihaz kalp ve akciğer fonksiyonlarınızı takip edecektir

Operasyon sonrası
• Kendinize gelene kadar istirahat edeceksiniz. Size işlem sonrasında neler yapacağınız hakkında gerekli bilgiler verildikten sonra kliniği terk edebilirsiniz.

Operasyon sonrası 12 saat boyunca
• Araba kullanmayın!
• Alkol almayın!
• Dikkat gerektirecek aktivitelerden sakının

Evde
• Size yardım edecek birileri olsun
• Ağrınız olduğu takdirde Parasetamol türevi ağrı kesiciler kullanabilirisiniz.
• Aşırı ağrı, ateş, bulantı, kusma olması halinde doktorunuzu arayın.

Yumurtalıkların erken çatlaması (“prematur ovulasyon”) nedir?

GnRH analogları folliküllerin beklenenden önce çatlamasını engellemek için kullanılırlar. Ancak ender olarak bunu başaramayabilirler, folliküller yumurta toplanması işleminden önceçatlamış  olur ve yumurtalar karın boşluğuna dağılır. Bu olaya erken yumurtlama (prematur ovulasyon) denir.

Prematur ovulasyon durumunda tüp bebek uygulaması iptal edilir.Ancak sperm parametreleri iyi ise aşılama yapılabilir.Böylece çatlamış olan folikülden çıkan yumurtayı dölleme şansı oluşabilir.

Yumurta toplama işlemi sonrası yapılması gerekenler:

• Yumurta toplama işlemi sonrasında kasıklarınızda sancı ve az miktarda vajinal kanamanız olabilir. Bu normaldir. Ağrınız için Parasetamol türevi ilaclar kullanabilirsiniz

• Yumurta toplama işleminde kullanılan ilaçlar, sersemlik ve yorgunluk hissi yapabilir ve bu etki gün boyu sürebilir. Bu nedenle bugün dikkat gerektiren (Araba kullanmak gibi) işler yapmayınız

• Yumurta toplama işlemi sonrası günü dinlenerek geçiriniz, ağır ve yorucu işler yapmayınız

• Operasyon sonrası taburcu olduktan sonra, özel bir diyete gerek yoktur. Her şeyi yiyip, içebilirsiniz. Alkol kullanmayınız.

• İstediğiniz zaman duş alabilirsiniz

Tedavi Süreci hangi şartlarda ve ne zaman uygulanmalıdır ?

Vajen duvarından geçerek yumurtalığa doğru ilerletilen bir iğne aracılığı ile buradaki folliküllerin içindeki sıvı aspire edilir.

Bu sıvı ile birlikte gelen yumurta mikroskop altında bulunarak toplanır. Bu işlem genelde 30 dakikadan daha kısa sürer.

Hastaların işlem sırasında rahatlaması için çeşitli ilaçlar kullanılır. Aşağıda açıklanan iki anestezi tipinden hastaya uygun olan biri seçilir:

Bu yöntemde hastaya intravenöz yolla (damar yolu ile) “fentanyl ve dormicum” gibi ilaçlar verilir. Böylece hastada hafif bir uyku hali sağlanırken, işlem sırasında oluşabilecek rahatsızlık hissi minimuma indirilir. Hasta, çevresinin ve yapılan işlemin farkında olabilir. Sedasyona yanıtta da kişisel farklılıklar olabilir.

Genel anestezinin bir türü olan intravenöz genel anestezik ilaçlar kullanılarak uygulanır. Hasta tam bir uyku halindedir ve çevresinde olanlardan habersizdir. Bu tip anestezide genelde solunumu sağlamak için solunum yoluna tüp yerleştirilmesi (entubasyon) gerekli değildir. Bu işlem, bir anestezi uzmanı tarafından gerçekleştirilir. 

Sperm Örneğinin Verilmesi

Yumurtaların toplandığı gün, döllenme işleminde kullanılmak üzere androloji laboratuarına özel bir tuvalette masturbasyon yoluyla sperm örneği vermeniz gereklidir.

Tüp bebek merkezlerinin hemen hepsinde erkeklerin masturbasyon yolu ile sperm verebilmelerini sağlamak amacıyla “özel odalar” bulunmakta ise de bu işlem pek çok erkek için sıkıntılı bir iştir.

Eğer daha önceden dondurulmuş sperm örneğiniz var ise işlem daha farklı olacaktır.

Laboratuarda döllenme işleminde kullanılacak sperm örneği içindeki sperm hücreleri, çeşitli yöntemlerle ayrılır. Daha iyi hareket edenleri seçilir ve seminal sıvılardan arındırılır.

Oositlerin İnkübasyonu  ve Fertilizasyonu

Toplanan yumurtalar mikroskop altında değerlendirilir, her biri olgunluklarına göre derecelendirilir. Yumurtanın olgunluğu onun döllenebilme kapasitesini belirler. Daha sonra uygulanmaya karar verilmiş yönteme göre inseminasyon yapılır.