Aşılamada yumurtalıklar ağızdan verilen ilaçlarla güçlendirilir yumurta gelişimi ve endometrial kalınlık ultrason ile takip edilir. 2 yada 3 yumurta istenilen boyuta ulaşınca ovulasyonu tetiklemek için hCG enjeksiyonu yapılır. Enjeksiyondan belli bir zaman sonra tahmini Yumurtlama günü taze sperm örneği alınır ve laboratuarda yıkanarak seminal sıvıdan uzaklaştırılır. Yıkama sonunda hızlı hareketli spermler konsantre edilerek bir araya getirilmiş olur. Bu hazırlanan örnek ince bir kateter vasıtası ile uterin kavite içerisine uygulanır. Yüksek kalitedeki sperm gurubu serviks ve uterusu geçmek zorunda olmadan yumurtanın yanına ulaştırılmış olur. Hasta açısından ağrısız ve PAP smear yaptırmak kadar kolay bir prosedürdür.

Gebelik testi uygulamanın 2. haftasında pozitifleşir, 3. haftasında da ultrason ile görülebilir.

IUI uygulanan siklusta hastanın gebe kalma potansiyeli maksimize edilmiş olur. Genelde uyarılan overlerden kaliteli ve birden fazla oosit elde edilip çok sayıda spermle buluşturulmuş olur.

Aşılama aşamasında gebe kalamayan çiftlerin yönlendirileceği tedavi basamağı IVF’dir.

Aşılama orta ve hafif erkek faktöründe ciddi erkek faktörüne göre çok daha başarılıdır. Ciddi erkek faktöründe IVF daha iyi bir seçenektir.

3 aşılama siklusunda toplam başarı şansı %40-55 dir. 4 aşılamada siklus denemesine rağmen başarı elde edilememişse çiftin artık bu aşamada  IVF’e yönlendirilmesi önerilir.

Aşılama tedavisi kısırlığı olan çiftlerde sık kullanılan bir yöntemdir.  Yumurtlama zamanında laboratuvarda sperm yıkama yöntemi ile hazırlanan hareketliliği yüksek olan spermlerin yumurtaların mümkün olduğunca yakınına ince bir kateter aracılığı ile rahim içine verilmesi yöntemidir.

Aşılamada amaç vajinal asidite ve rahim ağzında mukus problemlerinin by-pass edilerek yıkanarak seçilmiş spermleri doğru zamanda yumurta yakınına vererek yumurtanın döllenmesini kolaylaştırmaktır. Kadının kendi yumurtlamasının olduğu aylarda doğal yumurtama zamanında veya ilaçlarla bir veya iki yumurta geliştirilerek bunları iğne ile çatlatarak yumurtaların çatladığı saatlerde uygulanır. Hastaneye yatış gerektirmeyen ağrısız bir yöntemdir. Tüp bebek yöntemine göre daha basit, ucuz, fizyolojik ve daha az zahmetlidir, gebelik elde edilene kadar tekrarlanabilir.

Aşılama yönteminin uygulanabilmesi için son 3 veya 6 ay içerisinde yapılmış sperm analizi testinde sayı, hareketlilik ve normal yapıda sperm oranının normal veya normale göre hafif azalmış olması, son 1 yıl içinde çekilen rahim filminin normal olması ve en önemli konulardan biri de kadın yaşının 40 yaş altında olmasıdır. 37 yaş üzerinde olan kadınlarda ise yumurtalık reservinin azalmamış olması gerekir.

Açıklanamayan kısırlık, cinsel iktidarsızlık, ağır hipospadias, meninin geri akımı, vaginismus gibi cinsel ilişkide tıbbi hastalıklara veya psikolojik nedenlere bağlı sorunlar yaşayan çiftlerde, sperm sayısı, hareketliliği veya yapısal olarak normal olan sperm oranı az olan erkeklerde, kanser tedavileri nedeni ile sperm dondurulmuşsa veya kadında endometriozis hastalığı, tek tüpün kapalı oluşu, yumurtlama bozuklukları varsa aşılama yöntemi uygulanır.

İlaç tedavileri ile yumurtalıklar uyarılınca birden fazla yumurta gelişmesi durumunda çoğul gebelik riski ve ovarian hiperstimulasyon sendromu denilen yumurtalıkların aşırı büyümesi gibi sorunlar nadiren yaşanabilir. Sadece erkeğe ait nedenle aşılama uygulamalarında yumurtalıkların ilaçlarla uyarılması gerekli değildir, yumurtalıkları ilaçla uyarılmamışlara göre başarıyı artırmamaktadır.

Aşılama Tedavİsinin Aşamaları

Aşılama tedavisi, doğal yoldan çocuk sahibi olamayan çiftlere uygulanan yardımcı bir üreme tekniğidir. Aşılamada spermle yumurtanın bir araya gelebilmesi için uygun koşulların yaratılması amaçlı tedavi uygulanır. Erkekten alınan örneğin içerisinden hızlı hareket eden ve normal görünen spermler laboratuvarda sperm yıkama yöntemi ile seçilerek ince bir katater aracılığı ile rahim içerisine yerleştirilir. Bu sayede spermlerin yumurtaya ulaşma mesafesi de azalmış olacağından, döllenme şansı artmaktadır. Aşılama yöntemi şekil bozukluğu olan spermleri ve yavaş hareket edenleri ayıkladığı için avantajlı bir tedavi seçeneğidir. Aşılamada döllenmenin gerçekleşme şansı yüzde 10 ile 20 arasındadır.

Aşılama Tedavİsi Hangi Durumlarda Tercih Edilebilir?

Aşılama tedavisi, sebebi açıklanamayan kısırlıklarda, yumurtlama problemi olan kadınlarda, cinsel sorunları olan çiftlerde, meninin hastalıklara bağlı geri aktığı veya mesaneye kaçtığı durumlarda, vajinusmus problemi olan kadınlarda, sperm sayı, hareket veya yapısında hafif derecede bozukluk olan erkeklerde, ağır hipospadias durumlarında, kanser tedavileri nedeni ile sperm dondurulduğu durumlarda uygulanabilir.

Aşılama Tedavİsi Sonrası

Aşılama tedavisi sırasında kadınlarda herhangi bir rahatsızlık, ağrı ve acı  yaşanmamaktadır. Sadece regl olmaya benzeyen hafif kramplar ve ufak miktarda vajinal kanama oluşabilir.

Aşılama uygulandıktan sonra muayene masasında 15 ya da 20 dakika boyunca uzanması yeterli olur. Dinlenme tamamlandıktan sonra günlük yaşamına devam edebilir, evde istirahate ihtiyacı olmaz.

Aşılama İşlemi Sonuç Vermezse…

Aşılama işlemi çiftlerde 3 ya da 4 kez uygulandıktan sonra, daha fazla denemeyle gebelik şansı artmamaktadır.  Bazı hastalarda aşılama tedavisi ile gebelik elde edebilmek zordur.

Erkeğin spermleri çok azsa ve hareketleri yavaşsa, aşılama ile gebelik şansı çok düşüktür. Genelde erkekten alınan spermler yıkandıktan sonra, ileri doğru hareket eden sperm sayısının ml’de 1 milyonun üstünde olması beklenir. Buna ek olarak spermlerin hareket hızıyla beraber, spermlerin şekil bozukluğu olup olmaması da oldukça önemlidir. Aşılama işlemine başlamadan önce sperm şekilleri mutlaka deneyimli uzmanlar tarafından değerlendirilmelidir.

Aşılama tedavisinden sonuç alınamazsa, bir tüp bebek uzmanı ile görüşerek -uygun görülürse- tüp bebek tedavisi planlanır. İstanbul’da kliniğimizde tüp bebek için başvuran çiftler için gereken değerlendirmeler yapılmakta ve tüp bebek tedavisiyle ilgili tüm süreç detaylı planlamaktadır.

Aşılama Tedavİsinde Başarı Arttırma Yöntemleri

Doğru tanı ve doğru hasta seçimi önemlidir. Yaş, kısırlık süresi, erkek faktörü ve diğer ek faktörleri de değerlendirdikten sonra uygun algoritmada tedaviye başlanması gerekmektedir. Uygun teknik ve zamanlama (bilgi ve deneyim gerektirir) başarıda en önemli faktörlerden biridir. Aşılama yöntemi ile bir uygulamada gebelik şansı sağlıklı bir çiftin bir ayda gebe kalabilme şansı olan %20 civarlarına ulaşır. Gebelik elde edilene kadar 3 veya 4 kez aşılama yöntemi denenebilir ancak gebeliklerin çoğu ilk yapılan denemelerde olmaktadır. Gebeliklerin % 88.8’i ilk üç,  % 95.5’ u ilk dört tedavi uygulamasında olmaktadır. Daha fazla ısrar etmek gebelik oranlarını artırmayacağı için tüp bebek tedavisine geçilir.
Aşılama yöntemi ile tüp bebek yönteminin farkı, aşılamada tüp bebekte yapıldığı gibi rahim içine döllenmiş yumurta (embriyo) yerine doğrudan spermler verilir. Bu şekilde, döllenmenin kadın vücudu içinde doğal yollardan gerçekleşmesi beklenir.

Tüp Bebek Yönteminin Farkı Nedir, Hangİ Durumlarda Tüp Bebek Uygulanır?

Tüp bebek yöntemi kadın vücudunda üretilen yumurta hücrelerinin vücut dışına alınarak erkeğin spermi ile laboratuvar ortamında döllenmesi ve elde edilen döllenmiş yumurta olan embriyonun kadın rahmi içine geri verilmesi (embryo transferi) ilkesine dayalıdır. Rahim kanalları tıkalı olan kadınlarda, endometriyozis hastalığı nedeniyle karın içinde yaygın yapışıklıkları olan ve tedavi ile gebelik elde edilemeyen kadınlarda, sperm sayı ve kalitesinin ileri derecede bozuk olduğu durumlarda, immünolojik kısırlıkta, bazı hormonal bozukluklarda, diğer tedavi yöntemleri ile gebelik elde edilememesi durumlarında, sebebi açıklanamayan kısırlıkta, kalıtsal bazı hastalıkların embriyo aşamasında teşhis edilerek sağlıklı bir bebek elde etmek amacıyla (preimplantasyon genetik tanı yöntemleri ile beraber) durumlarda tüp bebek tedavileri uygulanır.
Tüp bebek tedavisinin aşamaları: yumurtaların geliştirilmesi için iğne tedavisi dönemi, yumurta toplama, laboratuvarda yumurta döllenmesi ve embryo gelişmesi dönemi ve embriyo transferidir.
Tüp bebek tedavileri ile gebelik şansı % 40-60′ lara kadar çıkabilmektedir. Ancak tüp bebek tedavisinde hamilelik şansı yaşa göre değişmektedir. 30 yaşın altındaki hastalarda %60’lara kadar gebelik elde edilebilirken, 35 yaş civarında %40’ lara, 40’ lı yaşlarda ise ’ lere düşmektedir. Bu oranlar bir tedavi uygulaması için geçerli iken arka arkaya yapıldığında 4 uygulama sonrası %90’ ların üzerine çıkabilmektedir.
Sonuç olarak çocuk tedavisi için başvuran çiftlerde çok iyi değerlendirilme ve gerekli tetkikler sonrasında aşılama yöntemi mi tüp bebek mi gerektiği konusunda karar verilmesi uygun olacaktır.